Σπιτικό Ψωμί Ολικής Άλεσης 100%: Η Απόλυτη Συνταγή για Αφράτο & Υγιεινό Ψωμί
Αυτό το απλό, θρεπτικό και απίστευτα νόστιμο ψωμί παρασκευάζεται εξ ολοκλήρου με 100% αλεύρι ολικής άλεσης. Ξεχάστε τις περίπλοκες συνταγές – με μόλις 5 βασικά υλικά, μπορείτε να δημιουργήσετε μια φραντζόλα που είναι ταυτόχρονα πλούσια σε γεύση, αφράτη και γεμάτη υγεία.
Αυτή η συνταγή για ψωμί 100% ολικής άλεσης απαιτεί μόνο 5 υλικά και παρασκευάζεται αποκλειστικά με αλεύρι ολικής άλεσης. Το αποτέλεσμα; Ένα ψωμί με υπέροχη γεύση καρυδιού, μαστιχωτή υφή και μια ελαφριά γλυκύτητα – τίποτα λιγότερο από αφράτο και ζουμερό. Το λατρεύω με βούτυρο ή μαρμελάδα, αλλά είναι επίσης ιδανικό για σάντουιτς που θα σας κρατήσουν χορτάτους για ώρες.
Εάν το ψήσιμο ψωμιού σας τρομάζει, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αυτή η φραντζόλα είναι μια εύκολη συνταγή που μπορεί να φτιάξει κάθε ερασιτέχνης αρτοποιός. Δεν απαιτεί ιδιαίτερες δεξιότητες ή εξειδικευμένο εξοπλισμό, μόνο λίγη υπομονή και αγάπη για τη δημιουργία.
Πίνακας Περιεχομένων
- Τι σημαίνει «100% ολικής άλεσης»;
- Υλικά που θα χρειαστείτε για αυτό το ψωμί ολικής άλεσης
- Πώς να φτιάξετε ψωμί 100% ολικής άλεσης
- Πώς να βοηθήσετε τη ζύμη σας να φουσκώσει γρηγορότερα
- Συχνές ερωτήσεις για το ψήσιμο ψωμιού
- Περισσότερες συνταγές ψωμιού ολικής άλεσης
- Συνταγή για ψωμί 100% ολικής άλεσης
Τι σημαίνει «100% ολικής άλεσης»;
Ο όρος «100% ολικής άλεσης» σημαίνει ότι αυτή η συνταγή δεν περιλαμβάνει καθόλου αλεύρι για όλες τις χρήσεις ή αλεύρι ψωμιού. Ορισμένες συνταγές για ψωμί ολικής άλεσης περιέχουν άλλα αλεύρια, συχνά για να βοηθήσουν το ψωμί να παραμείνει ελαφρύ, τόσο σε γεύση όσο και σε υφή. Αυτό συμβαίνει γιατί το αλεύρι ολικής άλεσης, που περιέχει ολόκληρο τον καρπό του σιταριού (πίτουρο, ενδοσπέρμιο, φύτρο), είναι πιο πυκνό και βαρύ από το επεξεργασμένο λευκό αλεύρι.
Και ενώ είναι αλήθεια ότι το αλεύρι ολικής άλεσης μπορεί μερικές φορές να βαρύνει τα αρτοσκευάσματα, αυτό δεν ισχύει για αυτή τη φραντζόλα! Αυτό το ψωμί 100% ολικής άλεσης είναι μαλακό, αφράτο και πλούσιο σε γεύση. Και επειδή είναι φτιαγμένο μόνο με ολόκληρους κόκκους, είναι σημαντικά πιο υγιεινό και θρεπτικό. Το αλεύρι ολικής άλεσης προσφέρει πολύτιμες φυτικές ίνες, βιταμίνες Β και μέταλλα, συμβάλλοντας στην καλύτερη πέψη και την αίσθηση κορεσμού.
Αν ακολουθήσετε τη συνταγή και τις οδηγίες μου, προσθέτοντας μόνο την απαραίτητη ποσότητα αλευριού και ζυμώνοντας αρκετά ώστε να αναπτυχθεί η γλουτένη στο αλεύρι, θα έχετε ένα μαλακό, τρυφερό (και πεντανόστιμο!) ψωμί που θα σας εκπλήξει. Η σωστή ζύμωση είναι το κλειδί για να αποφύγετε ένα πυκνό και σκληρό αποτέλεσμα, εξασφαλίζοντας μια αέρινη υφή.
Υλικά που θα χρειαστείτε για αυτό το ψωμί ολικής άλεσης
Για αυτή τη συνταγή χρειάζονται μόνο 5 υλικά! (Πλήρης συνταγή στο τέλος αυτού του άρθρου)
- Αλεύρι ολικής άλεσης: Το βασικό συστατικό μας. Χρησιμοποιήστε ένα καλής ποιότητας αλεύρι ολικής άλεσης.
- Βούτυρο: Προσθέτει πλούσια γεύση και τρυφερότητα στο ψωμί. Το φυτικό λάδι (όπως ηλιέλαιο ή ελαιόλαδο) θα λειτουργήσει επίσης, αλλά το βούτυρο προσδίδει μια πιο αρωματική διάσταση.
- Μελάσα: Λατρεύω τη σκούρα, καπνιστή γεύση που δίνει η μελάσα σε αυτό το ψωμί ολικής άλεσης, καθώς και το όμορφο χρώμα. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μέλι ή σιρόπι σφενδάμου, αν και το ψωμί θα είναι πιο ήπιο και πιο ανοιχτόχρωμο. Η μελάσα βοηθά επίσης στην υγρασία και τη διατήρηση του ψωμιού.
- Ενεργή ξηρή ή στιγμιαία μαγιά: Η μαγιά είναι το μαγικό συστατικό που κάνει το ψωμί μας να φουσκώσει. Η ενεργή ξηρή μαγιά χρειάζεται ενεργοποίηση σε ζεστό νερό, ενώ η στιγμιαία μπορεί να προστεθεί απευθείας στα ξηρά υλικά.
- Αλάτι: Απαραίτητο για τη γεύση, αλλά και για τον έλεγχο της δραστηριότητας της μαγιάς. Μην το παραλείψετε!
Πώς να φτιάξετε ψωμί 100% ολικής άλεσης
Μπορείτε φυσικά να παρασκευάσετε αυτό το ψωμί ολικής άλεσης με το χέρι, αλλά συνιστώ να χρησιμοποιήσετε ένα μίξερ κουζίνας με εξάρτημα γάντζου ζυμώματος, αν διαθέτετε. Ένα μίξερ κουζίνας θα σας αποτρέψει από την κατά λάθος προσθήκη υπερβολικής ποσότητας αλευριού και θα σας βοηθήσει να ζυμώσετε τη ζύμη αρκετά και σωστά ώστε να δώσει στο ψωμί μια ελαφριά και αφράτη υφή. Η σωστή ανάπτυξη της γλουτένης είναι ζωτικής σημασίας για ένα επιτυχημένο ψωμί ολικής άλεσης.
- Ζεστό νερό, βούτυρο και μελάσα. Συνδυάστε τα σε μια μικρή κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά μέχρι να λιώσει το βούτυρο. Αφήστε τα να κρυώσουν στους 49-54°C (120-130°F), περίπου 5 λεπτά. Αυτή η θερμοκρασία είναι ιδανική για την ενεργοποίηση της μαγιάς χωρίς να την «σκοτώσει».
- Συνδυάστε με αλεύρι ολικής άλεσης και αλάτι. Προσθέστε τα υγρά, μέρος του αλευριού ολικής άλεσης και το αλάτι στο μπολ του μίξερ και ανακατέψτε μέχρι να σχηματιστεί μια υγρή μάζα.
- Ζυμώστε προσθέτοντας το υπόλοιπο αλεύρι. Ενώ ζυμώνετε με τον γάντζο ζυμώματος, προσθέστε περισσότερο αλεύρι ¼ φλιτζανιού κάθε φορά μέχρι η ζύμη να γίνει σφιχτή αλλά ακόμα κολλώδης στην αφή (μπορεί να μην χρειαστείτε και τα 4 φλιτζάνια αλευριού). Η ζύμη πρέπει να είναι ελαστική, αλλά να μην κολλάει υπερβολικά στα χέρια σας.
- Αφήστε τη ζύμη να φουσκώσει σε ζεστό μέρος. Πλάστε τη ζύμη σε μπάλα, καλύψτε με πλαστική μεμβράνη ή πετσέτα και αφήστε την να φουσκώσει (ή «προφουσκώσει») μέχρι να διπλασιαστεί σε μέγεθος, περίπου 1 ώρα. Αυτό το στάδιο είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη της γεύσης και της υφής του ψωμιού.
- Διαμορφώστε. Χτυπήστε απαλά τη ζύμη για να φύγει ο αέρας και απλώστε την σε ένα χοντρό ορθογώνιο περίπου 25 εκατοστά πλάτος και 30 εκατοστά μήκος. Τυλίξτε τη ζύμη σε ρολό και τοποθετήστε τη σε μια βουτυρωμένη φόρμα ψωμιού 23×13 εκατοστών.
- Αφήστε τη να φουσκώσει ξανά. Καλύψτε και αφήστε τη να φουσκώσει για περίπου 30 λεπτά, ενώ προθερμαίνετε τον φούρνο στους 190°C (375°F). Αυτή η δεύτερη διπλή διόγκωση (proofing) είναι σημαντική για ένα ελαφρύ και ομοιόμορφο ψωμί.
- Ψήστε. Ψήστε μέχρι η φραντζόλα να γίνει χρυσαφένια, 30-40 λεπτά. Αν θέλετε μια λαμπερή χρυσή κρούστα, αλείψτε απαλά με λιωμένο βούτυρο μόλις βγει από τον φούρνο.
- Κρυώστε & απολαύστε! Η φραντζόλα πρέπει να κρυώσει πριν την κόψετε για να σταθεροποιηθεί πλήρως. Μην την κόψετε για τουλάχιστον 15 λεπτά αν θέλετε ζεστό ψωμί, ή αφήστε την να κρυώσει εντελώς για την καλύτερη υφή.
Πώς να βοηθήσετε τη ζύμη σας να φουσκώσει γρηγορότερα
Εάν η κουζίνα σας τείνει να είναι λίγο πιο κρύα, ειδικά το φθινόπωρο και τον χειμώνα, αυτό θα επιβραδύνει το φούσκωμα της ζύμης. Η μαγιά χρειάζεται ζεστασιά για να είναι ενεργή. Για να βοηθήσετε τη ζύμη σας να φουσκώσει γρηγορότερα, ακολουθούν μερικές θερμότερες προτάσεις:
- Φούρνος: Προθερμάνετε τον φούρνο σας στην χαμηλότερη ρύθμιση για λίγα λεπτά (περίπου 50°C), και μετά σβήστε τον. Τοποθετήστε την καλυμμένη ζύμη στη μεσαία σχάρα και κλείστε την πόρτα. Η υπολειπόμενη ζεστασιά θα δημιουργήσει ένα ιδανικό περιβάλλον.
- Φούρνος μικροκυμάτων: Ζεστάνετε 1 φλιτζάνι νερό στον φούρνο μικροκυμάτων σας για 2 λεπτά. Αφαιρέστε το νερό και τοποθετήστε την καλυμμένη ζύμη μέσα στον φούρνο μικροκυμάτων και κλείστε την πόρτα. Οι υδρατμοί θα δημιουργήσουν ένα ζεστό και υγρό περιβάλλον.
- Άλλες επιλογές: Έχω επίσης αφήσει ψωμί να φουσκώσει πάνω από έναν ζεστό φούρνο, πάνω σε ένα στεγνωτήριο ρούχων που λειτουργεί, ακόμα και σε μια καρέκλα τοποθετημένη πάνω από έναν αεραγωγό θέρμανσης. Οποιαδήποτε σταθερή πηγή ήπιας ζέστης μπορεί να βοηθήσει.
Συχνές ερωτήσεις για το ψήσιμο ψωμιού
Οποιαδήποτε μάρκα αλευριού ολικής άλεσης θα λειτουργήσει καλά σε αυτή τη συνταγή. Ωστόσο, οι διαφορετικές μάρκες μπορεί να διαφέρουν ως προς την ένταση της γεύσης και την τραχύτητα των κόκκων. Στην Ελλάδα, μπορείτε να βρείτε ποιοτικά αλεύρια ολικής άλεσης από τοπικούς μύλους ή γνωστές μάρκες που ειδικεύονται σε βιολογικά προϊόντα. Αναζητήστε αλεύρι ολικής άλεσης από σκληρό σιτάρι για ένα πιο στιβαρό αποτέλεσμα ή από μαλακό σιτάρι για πιο αφράτη υφή.
Είναι μια πιο «χειρωνακτική» διαδικασία από τη χρήση μίξερ κουζίνας (προφανώς), αλλά δεν είναι καθόλου δύσκολη! Η ζύμωση με το χέρι είναι ένας υπέροχος τρόπος να νιώσετε τη ζύμη και να αναπτύξετε τους μύες των χεριών σας. Μπορείτε να βρείτε πολλά tutorials στο διαδίκτυο για το πώς να ζυμώνετε ψωμί με το χέρι, τα οποία συνήθως περιλαμβάνουν το δίπλωμα και το τέντωμα της ζύμης ξανά και ξανά μέχρι να γίνει λεία και ελαστική.
1) Μπορεί να έχει λήξει η μαγιά σας. Ελέγξτε την ημερομηνία λήξης στη συσκευασία. Αν δεν ξέρετε, μπορείτε να δοκιμάσετε τη μαγιά: Προσθέστε 1 πακέτο (2 ¼ κουταλάκια του γλυκού) μαγιάς σε ένα φλιτζάνι με ½ φλιτζάνι ζεστό νερό (περίπου 40-45°C) και 1 κουταλάκι του γλυκού ζάχαρη. Αφήστε το για 10 λεπτά. Αν το μείγμα αφρίσει και αυξηθεί σε μέγεθος, τότε η μαγιά σας είναι ακόμα καλή. Αν όχι, έχει λήξει.
2) Είναι πιθανό να σκοτώσατε τη μαγιά προσθέτοντας τα υγρά πριν κρυώσουν σωστά. Θερμοκρασίες άνω των 60°C (140°F) θα σκοτώσουν τη μαγιά, και είναι χρήσιμο να χρησιμοποιήσετε ένα θερμόμετρο για να βεβαιωθείτε ότι τα υγρά σας είναι μεταξύ 49-54°C (120-130°F). Μια άλλη πιθανότητα είναι το περιβάλλον να ήταν πολύ κρύο για να ενεργοποιηθεί η μαγιά, όπως περιγράφεται παραπάνω.
1) Δείτε τις λύσεις παραπάνω σε περίπτωση που υπάρχει πρόβλημα με τη μαγιά σας.
2) Βεβαιωθείτε ότι προσθέτετε μόνο αρκετό αλεύρι για να επιτύχετε μια σφιχτή αλλά κολλώδη ζύμη. Πρέπει να καθαρίζει το μεγαλύτερο μέρος των πλευρών του μπολ κατά τη ζύμωση και να είναι κολλώδης στην αφή χωρίς να κολλάει πραγματικά στα δάχτυλά σας. Η προσθήκη υπερβολικής ποσότητας αλευριού θα κάνει μια πυκνή και ξηρή φραντζόλα, καθώς θα δυσκολευτεί να φουσκώσει.
3) Δώστε στη ζύμη σας αρκετό χρόνο να φουσκώσει πριν το ψήσιμο. Πρέπει να διπλασιαστεί σχεδόν σε μέγεθος κάθε φορά. Δείτε τις συμβουλές μου παραπάνω για τη δημιουργία ενός ζεστού μέρους για τη διόγκωση της ζύμης. Η υπομονή είναι βασικό συστατικό στην αρτοποιία!
Προτιμώ το σπιτικό ψωμί εντός 1-2 ημερών από το ψήσιμο για την πιο φρέσκια γεύση και υφή, ωστόσο θα διαρκέσει 5-7 ημέρες αν αποθηκευτεί σωστά (δείτε παρακάτω). Μετά τις πρώτες δύο ημέρες, μπορείτε να το φρυγανίσετε για να ανακτήσει την υπέροχη γεύση του.
Το ψωμί πρέπει να αποθηκεύεται σε θερμοκρασία δωματίου σε αεροστεγές δοχείο ή σακούλα. Μην αποθηκεύετε το ψωμί στο ψυγείο, καθώς αυτό στην πραγματικότητα το κάνει να μπαγιατέψει πιο γρήγορα λόγω της αμυλοπήξης. Μια πλαστική σακούλα, πλαστική μεμβράνη ή ακόμα και ένα ειδικό κουτί ψωμιού είναι όλες καλές επιλογές για να διατηρήσετε τη φρεσκάδα του. Για μακροχρόνια αποθήκευση, μπορείτε να το κόψετε σε φέτες και να το καταψύξετε – έτσι θα έχετε πάντα φρέσκο ψωμί για τοστ!
Συμβουλή ψησίματος:Πώς να καταλάβετε πότε το ψωμί είναι πλήρως ψημένο
Το να γνωρίζετε πότε το ψωμί έχει ψηθεί πλήρως μπορεί να είναι δύσκολο! Η κορυφή μπορεί να είναι τέλεια χρυσαφένια, αλλά πώς ξέρετε ότι το εσωτερικό έχει ψηθεί μέχρι τέλους; Μπορείτε να δοκιμάσετε το ψωμί σας με δύο τρόπους:
- Χτυπήστε την κορυφή της φραντζόλας και ακούστε για έναν κούφιο ήχο. Ένας κούφιος ήχος σημαίνει ότι το εσωτερικό έχει χάσει την υγρασία του και έχει ψηθεί.
- Εισάγετε μια οδοντογλυφίδα στο κέντρο. Αν βγει καθαρή, το ψωμί είναι έτοιμο.
- Για το πιο ακριβές αποτέλεσμα, χρησιμοποιήστε ένα θερμόμετρο άμεσης ανάγνωσης και βγάλτε τη φραντζόλα από τον φούρνο όταν φτάσει τους 88-93°C (190-200°F). Αυτή η μέθοδος είναι η πιο αξιόπιστη για να εξασφαλίσετε τέλειο ψήσιμο κάθε φορά.
Περισσότερες συνταγές ψωμιού ολικής άλεσης
Ίσως σας αρέσουν αυτές οι άλλες υπέροχες συνταγές ψωμιού φτιαγμένες με αλεύρι ολικής άλεσης, για να εμπλουτίσετε το ρεπερτόριό σας στην κουζίνα:
- Ψωμί Σάντουιτς Ολικής Άλεσης με Μέλι και Βρώμη
- Ρουστίκ Πολύσπορο Ψωμί
- Ψωμάκια Δείπνου Ολικής Άλεσης με Μέλι
Συνταγή για ψωμί 100% ολικής άλεσης
Ψωμί 100% Ολικής Άλεσης
Καρφίτσωμα Συνταγής
Αφήστε μια Κριτική
Υλικά
- 1 ½ φλιτζάνια (355 ml) νερό
- 2 κουταλιές της σούπας (28 γραμμάρια) βούτυρο
- ¼ φλιτζάνι (60 ml) μελάσα
- Περίπου 4 φλιτζάνια (450 γραμμάρια) αλεύρι ολικής άλεσης
- 2 κουταλάκια του γλυκού (8 γραμμάρια) αλάτι
- 2 ¼ κουταλάκι του γλυκού (7 γραμμάρια) ενεργή ξηρή μαγιά ή στιγμιαία/ταχείας δράσης μαγιά
Οδηγίες
-
Σε μια μικρή κατσαρόλα, ζεστάνετε το νερό, το βούτυρο και τη μελάσα σε μέτρια φωτιά μέχρι να λιώσει το βούτυρο. Αποσύρετε από τη φωτιά και αφήστε να κρυώσει για περίπου λίγα λεπτά (στους 49-54°C).
-
Στο μπολ ενός μίξερ κουζίνας εξοπλισμένου με γάντζο ζυμώματος, συνδυάστε 2 φλιτζάνια από το αλεύρι, το αλάτι και τη μαγιά. Προσθέστε τα υγρά και ανακατέψτε σε χαμηλή ταχύτητα μέχρι να υγρανθούν.
-
Συνεχίστε να ανακατεύετε σε χαμηλή ταχύτητα και προσθέστε το υπόλοιπο αλεύρι ¼ φλιτζανιού κάθε φορά μέχρι η ζύμη να γίνει σφιχτή και να καθαρίσει σχεδόν τις πλευρές του μπολ, αλλά να παραμένει κολλώδης στην αφή. Μπορεί να μην χρειαστείτε και τα 4 φλιτζάνια αλευριού.
-
Συνεχίστε να ζυμώνετε τη ζύμη για 2-4 λεπτά ακόμα μέχρι η ζύμη να γίνει λεία και ελαστική (να μην σπάει αμέσως όταν τραβάτε ένα μικρό κομμάτι).
-
Τοποθετήστε τη ζύμη σε ένα βουτυρωμένο μπολ, καλύψτε με πλαστική μεμβράνη και αφήστε τη να φουσκώσει σε ζεστό μέρος μέχρι να διπλασιαστεί, για 1 ώρα (αν χρησιμοποιείτε στιγμιαία/ταχείας δράσης μαγιά, ο χρόνος φουσκώματος θα είναι περίπου 30 λεπτά). Χτυπήστε απαλά τη ζύμη για να φύγει ο αέρας και αφήστε τη να καθίσει για 10 λεπτά.
-
Σε μια ελαφρώς αλευρωμένη επιφάνεια, απλώστε τη ζύμη σε ένα χοντρό ορθογώνιο περίπου 25 εκατοστά πλάτος και 30 εκατοστά μήκος. Τυλίξτε τη ζύμη σε ρολό και τοποθετήστε τη σε μια βουτυρωμένη φόρμα ψωμιού 23×13 εκ.
-
Καλύψτε με πλαστική μεμβράνη και αφήστε τη να φουσκώσει ξανά μέχρι να διπλασιαστεί σε μέγεθος, για 30 λεπτά. Εν τω μεταξύ, προθερμάνετε τον φούρνο στους 190°C (375°F).
-
Ψήστε για 30-40 λεπτά, μέχρι η φραντζόλα να γίνει χρυσαφένια. Αφήστε να κρυώσει στη φόρμα για 10 λεπτά, και μετά μεταφέρετε σε σχάρα για να κρυώσει εντελώς. Αλείψτε με λίγο λιωμένο βούτυρο για να γυαλίσει η φραντζόλα, αν επιθυμείτε.
Βίντεο
Σημειώσεις
Συνταγή από Red Star Yeast.